Anne Karnında Bebeğin Böbrek Büyümesi

Anne karnında bebeğin böbrek büyümesi (Hidronefroz) Anne karnında bazı bebeklerde görülebilecek bir rahatsızlık çeşididir. Fakat yarısına yakını doğumdan sonra düzelmektedir.

Böbrek büyümesinden bahsedebilmek için önce böbreğin yapısını bilmekte fayda vardır. Böbreğin yapısı şu şekildedir. Anne karnında bebeğin böbrek gelişimi gebeliğin 5. Haftasında başlamaktadır. Anne karnındaki varoluşun ilk günlerinde, böbrekler ve idrar yolları farklı oluşumlardan meydana geldiği için birbirlerinden bağımsızdır. Böbreğin aktif hale gelebilmesi için üreterin böbrek ile yan yana gelmesi lazımdır. İlkel boşaltım yapısından köklenen üreter tomurcuğu böbreğin oluşacağı metanefrik yapı ile bir araya gelir. Bu sayede böbreğin genel yapısı ve üriner sistem oluşmaya başlar. İdrar oluşumu ilk olarak hamileliğin 9-10. Haftasından itibaren başlar. Eğer böbrekte bir büyüme varsa bu büyüme ultrasonla tespit edilmektedir. USG ile tespit edilen böbrek pelvisinin ön arka çapının, gebeliğin 5. Ayında 10mm'nin, gebeliğin 8. Ayında 15 mm'nin üstünde olması böbreklerde sağlıksal açıdan bir sorun yaşandığını gösterir.

Anne karnındaki bebekte görülen böbrek büyümelerinin bir kısmı geçicidir, neredeyse yarıya yakını geçicidir. Kalan kısmı ise böbrek yapısının genetik ya da diğer faktörlerden kaynaklanan yapısal bozukluğuna bağlıdır. Genel takip altına alınarak kontrol edilmelidir.

Böbreğin normalden daha fazla büyümesini sağlayan geçici özelliği bulunmayan doğuştan gelen bozuklukları şu şekilde sıralayabiliriz:

Gebelik döneminde eğer tek böbrekte sorun varsa takipli USG ile (4-5 haftada bir kez) izlemekten başka herhangi bir şey yapılması gerekmemektedir. Fakat iki böbreğin birden büyük olması durumunda bebeğin anne karnında, içinde bulunduğu suyun kontrol edilmesi şarttır. Erken dönemde (18. Hafta) bebeğin içinde bulunduğu suda azalma meydana gelirse akciğer gelişim sistemi etkileneceği için bu bebeğe daha anne karnında iken müdahale yapılmak zorunda kalınabilir. Bu müdahaleyi gerçekleştirebilmek için girişin, dışarıdan anne karnı ve rahim geçilerek bu bebeğin mesane bölümüne kateter denilen alet takılarak işlem gerçekleştirilir.

Anne doğumu gerçekleştirdikten sonra büyümüş olan böbrekler daha sonra normal haline dönseler dahi doğum sonrası kapsamlı bir tetkik yapılması gerekmektedir. Yapılan bu tetkiklerde böbrekte ciddi bir sorun bulunup bulunmadığı, bir sorun mevcut ise bu sorunun yeri ve önemi, böbrek dokusuna etki etmiş olduğu hasar kesin bir şekilde tespit edilerek nasıl bir işlem yapılması gerektiğine karar verilmelidir.

Aşağı yukarı 10 yıl kadar bir süredir. İdrarını tekrar içine kaçıran bebekler için bir yaşından evvel bir işlem yapılmaması tüm pediatri ürologları tarafından net bir şekilde kabul görmüştür. Farklı yerlerde darlığı tespit edilen bebeklerde, böbrek aktivitelerinde kötüye gitme eğilimi tespit edildiğinde, saptanan bu darlığın giderilmesi açısından cerrahi işlem tercih edilebilir.

Böbrek büyümesinin önemi ve böbreğin b büyümeden zarar görme derecesi şu üç olguya bağlıdır.

Anne karnında böbrek büyüme şüphesi olan bebekler ultrason ile büyümenin önemi şu şekilde sınıflandırılmaktadır:

Hamilelik döneminde uygulanan ultrasonografide, üriner sistemde ilk karşılaşılan organ mesanedir. Böbreklerde idrar oluşumu geliştikten sonra, 9-10. Haftalarda oluşmaya başlamalıdır. Mesane dediğimiz organ her 20-30 dakikada bir idrar ile dolup boşalmaktadır. Bu sebeple, tetkikler esnasında mesanenin görülmemiş olması her adim bir sıkıntı bulunduğu anlamına gelmez. Kısa bir zaman dilimi beklenirse içerisi tekrar idrar ile dolar ve dolayısıyla görüntülenebilir. Eğer bir süre geçtikten sonra hala mesane izlenemiyorsa, bu durumda iki varsayım yürütülebilir. Birincisi tıkanıklık mevcut ise mesaneye idrar ulaşmamaktadır. İkincisi ise mesane denilen organ herhangi bir sebepten dolayı oluşmamış olabilir.

İlk olarak 14. Haftada görüntülenebilme imkânı olan böbrekler, sıradan yapıları ile 16-18 haftalarda ultrasonografik olarak tespit edilebilir. Bu esnada bebeğin içerisinde bulunduğu rahim içi sıvısı da ölçülmelidir. Ölçümün yapılma sebebi bu sıvıda düşme olması ürüner sistemde bir tıkanma meydana geldiğini gösterir.

Bazı bebeklerde anne karnında tespiti gerçekleştirilen böbrek büyümesi hamileliğin son haftalarına doğru veya doğumun ardından kaybolabilmektedir.

Sonuç olarak gebelik esnasında bebeklerin böbreklerinde büyüme olduğunun tespit edilmesi ile anne/babaların ilk olarak sakin kalmayı öğrenmeleri gerekmektedir. Özellikle büyük sorumluluk anneye düşmektedir. Çünkü annenin fazla heyecan ve stresi bebeğini doğrudan etkilemektedir. Anne babalar bilmelilerdir ki böbrek büyümesinin büyük bir kısmı tedavi edilerek düzelmektedir. Rutin kontroller ve USG ölçümleri yapılarak kontrol sağlanmalıdır. Bebek doğduktan sonra hafta içerisinde çocuk cerrahi uzmanı ya da pediatri uzmanına götürülmelidir.