Böbrek ne kadar çalışmazsa diyalize ihtiyaç duyulur?

Böbrekler, vücuttaki sıvı dengesini sağlamak, atık maddeleri filtrelemek ve elektrolit dengesini düzenlemek gibi hayati işlevlere sahiptir. Böbreklerin bu işlevlerini yeterli düzeyde yerine getirememesi durumunda, diyaliz tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Bu makalede, böbreklerin ne kadar çalışmaması durumunda diyalize ihtiyaç duyulacağına dair detaylı bilgiler sunulacaktır.

Böbrek fonksiyonları genellikle glomerüler filtrasyon hızı (GFH) ile değerlendirilir. GFH, böbreklerin kanı ne kadar iyi filtrelediğini gösteren bir ölçüttür. Normal bir bireyde GFH değeri genellikle 90 ml/dk veya daha yüksektir. Ancak böbrek işlevinin bozulması durumunda bu değer düşer.

• Sınıflandırma
• Böbrek fonksiyonu normal (GFH ≥ 90 ml/dk): Normal böbrek fonksiyonu. Diyaliz gerektirmez.
• Hafif bozulma (GFH 60-89 ml/dk): Böbreklerde hafif bir bozulma, ancak genellikle diyaliz gerektirmez.
• Orta bozulma (GFH 30-59 ml/dk): Diyaliz ihtiyacı artabilir, ancak henüz zorunlu değildir.
• İleri bozulma (GFH 15-29 ml/dk): Diyaliz ihtiyacı genellikle ortaya çıkar.
• Son dönem böbrek yetmezliği (GFH< 15 ml/dk): Diyaliz tedavisi zorunludur.

Diyaliz ihtiyacı, yalnızca böbrek fonksiyonlarına bağlı değildir. Aşağıdaki etmenler de önemli rol oynar:

• Böbrek hastalığının nedeni: Glomerülonefrit, diyabetik nefropati, hipertansiyon gibi hastalıklar böbrek fonksiyonunu etkileyebilir.
• Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu: Yaşlı bireyler veya ek sağlık sorunları olan kişilerde diyaliz ihtiyacı daha erken ortaya çıkabilir.
• Asemptomatik dönem: Bazı bireylerde böbrek yetmezliği belirtileri ortaya çıkmadan önce diyalize ihtiyaç duyulabilir.
• Kan testleri: Kreatinin ve üre seviyeleri gibi kan testleri, böbrek fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılır.

Diyaliz, böbreklerin işlevini taklit eden bir tedavi yöntemidir. İki ana türü bulunmaktadır:

• Hemodiyaliz: Kan, bir makine aracılığıyla dışarı alınarak filtrelenir ve temizlenmiş kan geri verilir. Genellikle haftada 3 kez uygulanır.
• Peritoneal diyaliz: Karın zarı kullanılarak atık maddeler sıvı yoluyla vücuttan atılır. Bu yöntem, hastaların evde uygulayabileceği bir seçenektir.

Böbreklerin ne kadar çalışmaması gerektiği konusunda genel bir kural olmamakla birlikte, glomerüler filtrasyon hızının 15 ml/dk'nın altına düşmesi durumunda diyaliz tedavisi genellikle zorunlu hale gelir. Ancak diyaliz ihtiyacı, hastanın genel sağlık durumu, böbrek hastalığının nedeni ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, böbrek sağlığının düzenli olarak takip edilmesi ve gerektiğinde uzman bir doktora danışılması önemlidir.